ساختار سیاسی اجتماعی لبنان و تأثیر آن بر پیدایش جنبش امل

به گزارش خبرگزاری مهر، کتاب «ساختار سیاسی لبنان و تأثیر آن بر پیدایش جنبش امل» تلاشی است برای به ارایه‌ تصویری روشن و جامع از کشور لبنان و جنبش امل تا برای دانش‌پژوهان و دانش‌جویان رشته‌های علوم سیاسی و تاریخ مفید فایده باشد و همچنین راهنمایی باشد برای تصمیم‌گیران و کارگزاران سیاست خارجی در این عرصه.

این کتاب 240 صفحه‌ای، علاوه بر شش فصل اصلی، مشتمل بر «یادداشت مؤلف»، «جمع‌بندی»، «فهرست منابع»، «یادداشت‌ها» و «چکیده لاتین» است.

نویسنده در فصل اول این کتاب، زیرِ عنوان «چارچوب نظری و طرح مباحث تئوریک»، به تعریف و تشریح مباحث «دولت ـ ملت»، «قدرت ملی» و «دموکراسی‌های اجماعی (انجمنی)» می‌پردازد.

«تاریخچه لبنان، بافت سیاسی ـ اجتماعی»، عنوان فصل دوم کتاب است که شامل مباحثی هم‌چون «تاریخچه لبنان و موقعیت ژئوپلتیک»، «جغرافیای انسانی»، «ادیان و مذاهب»، «انواع قومیت‌ها»، «اوضاع و ساخت اجتماعی لبنان» و «حکومت و سازمان‌های اداری و سیاسی لبنان» است.

پس از آن، نویسنده کتاب، در فصل سوم، «زمینه‌های پیدایش جنبش» را با تشریح «خاستگاه شیعیان لبنان» و «نقش نظام‌های بین‌الملل و منطقه‌ای در لبنان» بیان می‌کند.

فصل چهارم کتاب به مسئله «حضور امام موسی صدر در لبنان و اقدامات وی» در سه بخش می‌پردازد؛ نخست «ورود امام موسی صدر به لبنان و آغاز فعالیت‌ها» تشریح می‌شود، پس از آن، «آغاز فعالیت‌های وسیع‌تر» امام موسی صدر از نظر خواننده می‌گذرد و در نهایت، نویسنده درباره «تأسیس سازمان حرکت المحرومین (جنبش مستضعفان)» سخن می‌گوید.

«تأثیرگذاری پیدایش امل بر ساختار سیاسی لبنان» موضوع دیگری است که در فصل پنجم کتاب، گنجیده است. نویسنده این تأثیرگذاری را در شش بخش بررسی کرده است: 1. تأثیرگذاری امل بر ساختار حکومتی لبنان؛ 2. تأثیرگذاری امل بر ساختار اقتصادی لبنان؛ 3. اثرگذاری امل بر ساختار فرهنگی؛ 4. تأثیرگذاری امل بر ساختار نظامی و امنیتی؛ 5. اثرگذاری امل بر بسیج اجتماعی و ناسیونالیستی؛ 6. فقدان امام موسی صدر.

موضوع فصل نهایی کتاب، «امل پس از ربودن امام موسی صدر» است که در آن «ساختار جدید تشکیلاتی امل»، «انشعاب در امل»، «اختلافات امل با فتح (جنبش آزادی‌بخش فلسطین)»، «آغاز اختلافات امل با حزب الله» و «امل بعد از قرارداد طائف» بررسی شده است.

از ویژگی‌های این اثر آن است که به رغم آن که موضوع آن، به صورت خاص حول ساختار سیاسی اجتماعی لبنان و خیزش شیعیان این کشور در قرن بیستم است، عملاً برخی موضوعات حساس تاریخ منطقه و بین‌الملل نیز در آن بر حسب ارتباط با موضوعات ذکر شده است.

سید علی حق‌شناس کمیاب، در یادداشت خود بر این کتاب، پس از بیان نکته فوق، آورده است: «در این کتاب سعی کرده‌ام تا به رسم انصاف و بی‌طرفی، حتی‌الامکان از هرگونه موضع جانب‌دارانه پرهیز و صرفاً به بیان حقایق مستند و مستدل بپردازم.»
«ساختار سیاسی اجتماعی لبنان و تأثیر آن بر پیدایش جنبش امل» نوشته سید علی حق‌شناس کمیاب را انتشارات سنا، برای نخستین بار، در پاییز 1388 با شمارگان 1100 نسخه و قیمت 3500 تومان در 240 صفحه منتشر کرده است.